Monier-Williams Sanskrit-English Dictionary

Last updated: May 19, 2014
Based on the IITS - Cologne Digital Sanskrit Lexicon
Based on the XML version dated October 25, 2012, Jim Funderburk and Peter Scharf, The Sanskrit Library. Full Credits
Converted to XHTML 1.0 Strict and hyperlinked to The Sanskrit Heritage Platform by Pawan Goyal and Gérard Huet
Previous page

दीर्घ [ dīrgha ] [ dīrghá ] m. f. n. ( compar. [ drā́ghīyas ] , superl. [ drā́ghiṣṭha ] ( qq. vv. ) ; rarely [ dīrghatara ] ( Lit. Pañc. iv , 13/14 ) and [ °tama ] ( Lit. BhP. vii , 5 , 44 ) ) long (in space and time) , lofty , high , tall

deep Lit. RV. Lit. AV. Lit. Br.

long (in prosody) Lit. Prāt. Lit. Mn.

[ dīrgham ] ind. long , for a long time (superl. [ °atamam ] Lit. BhP. iii , 1 , 37)

[ dīrgha ] m. along vowel Lit. Gobh. ii , 8 , 15 Lit. KātyŚr.

a camel Lit. L.

Saccharum Sara

Shorea Robusta = [ utkaṭa ] , [ rāma-śara ] Lit. L.

a mystical N. of the letter [ a ] Lit. Up.

the 5th or 6th or 7th or 8th sign of the zodiac Lit. Jyot.

N. of a prince of Magadha Lit. MBh. i , 4451

of Śiva Lit. MBh. xiii , 1158

[ dīrghā ] f. an oblong tank ( cf. [ °ghikā ] ) Lit. R. v , 16 , 27

[ dīrgha ] m. a kind of plant= [ -pattrā ] Lit. L.

a mystical N. of the letter [ n ] Lit. Up.

n. a species of grass Lit. L.

N. of a Sāman Lit. ĀrshBr. ( Fr. √ [ drāgh ] ; cf. also Gk. 1 ; Sl. (dlugu) . )


  दीर्घकणा [ dīrghakaṇā ] [ dīrghá-kaṇā ] f. white cumin Lit. L.


  दीर्घकण्ट [ dīrghakaṇṭa ] [ dīrghá-kaṇṭa ] m. " long-thorned " , N. of a plant (= [ varvūra ] ) Lit. L.


  दीर्घकण्टक [ dīrghakaṇṭaka ] [ dīrghá-kaṇṭaka ] m. " long-thorned " , N. of a plant (= [ varvūra ] ) Lit. L.


  दीर्घकण्ठ [ dīrghakaṇṭha ] [ dīrghá-kaṇṭha ] m. " long-necked " , N. of a Dānava Lit. Hār. (v.l. [ -bāhu ] ) .


  दीर्घकण्ठक [ dīrghakaṇṭhaka ] [ dīrghá-kaṇṭhaka ] m. Ardea Nivea Lit. L.


  दीर्घकन्दक [ dīrghakandaka ] [ dīrghá-kandaka ] n. " having long bulbs " , a kind of radish ( = [ mūlaka ] )

   [ dīrghakandikā ] f. Curculigo Orchioides (= [ muṣalī ] ) Lit. L.


  दीर्घकंधरा [ dīrghakaṃdharā ] [ dīrghá-kaṃ-dharā ] f. = [ -kaṇṭhaka ] Lit. L.


  दीर्घकर्ण [ dīrghakarṇa ] [ dīrghá-karṇa ] m. " long-ear " , N. of a cat Lit. Hit.


  दीर्घकर्षण [ dīrghakarṣaṇa ] [ dīrghá-karṣaṇa ] n. a sort of Svara Lit. SaṃhUp. Lit. Pushpas.


  दीर्घकाण्ड [ dīrghakāṇḍa ] [ dīrghá-kāṇḍa ] m. " having long joints " , the root of Scirpus Kysoor Lit. L.

   [ dīrghakāṇḍā ] f. a sort of creeper Lit. L.


  दीर्घकाय [ dīrghakāya ] [ dīrghá-kāya ] m. f. n. " long-bodied " , tall Lit. MW.


  दीर्घकाल [ dīrghakāla ] [ dīrghá-kāla ] m. a long time Lit. Mn. viii , 145 Lit. MBh.


   दीर्घकालजीविन् [ dīrghakālajīvin ] [ dīrghá-kāla--jīvin ] m. f. n. long-lived Lit. MW.


  दीर्घकाष्ठ [ dīrghakāṣṭha ] [ dīrghá-kāṣṭha ] n. a long piece of timber , spar , beam Lit. W.


  दीर्घकील [ dīrghakīla ] [ dīrghá-kīla ] m. " long-stemmed " , Alangium Hexapetalum (= [ aṅkoṭa ] ) Lit. L. =


  दीर्घकीलक [ dīrghakīlaka ] [ dīrghá-kīlaka ] m. " long-stemmed " , Alangium Hexapetalum (= [ aṅkoṭa ] ) Lit. L. =


  दीर्घकूरक [ dīrghakūraka ] [ dīrghá-kūraka ] n. " long rice " , a kind of rice (= [ rājānna ] ) Lit. L.


  दीर्घकूर्च [ dīrghakūrca ] [ dīrghá-kūrca ] m. f. n. " long-bearded " Lit. MBh. vii , 4749.


  दीर्घकेश [ dīrghakeśa ] [ dīrghá-keśa ] m. f. n. " long-haired "

   [ dīrghakeśa ] m. a bear Lit. L.

   m. pl. N. of a people.


  दीर्घकोशा [ dīrghakośā ] [ dīrghá-kośā ] f. a kind of muscle shell , a cockle Lit. L.


  दीर्घकोशिका [ dīrghakośikā ] [ dīrghá-kośikā ] and f. a kind of muscle shell , a cockle Lit. L.


  दीर्घकोशी [ dīrghakośī ] [ dīrghá-kośī ]and f. a kind of muscle shell , a cockle Lit. L.


  दीर्घगति [ dīrghagati ] [ dīrghá-gati ] m. " making long journeys " , a camel Lit. L.


  दीर्घगामिन् [ dīrghagāmin ] [ dīrghá-gāmin ] m. f. n. going or flying far Lit. MBh. vii , 3672.


  दीर्घग्रन्थि [ dīrghagranthi ] [ dīrghá-granthi ] m. " having long knots or joints " , Scindapsus Officinalis (= [ gaja-pippalī ] ) Lit. L.


  दीर्घग्रीव [ dīrghagrīva ] [ dīrghá-grīva ] m. f. n. " long-necked "

   [ dīrghagrīva ] m. a camel Lit. L.

   a kind of curlew Lit. L.

   pl. N. of a people Lit. VarBṛS. xiv , 23.


  दीर्घघाटिक [ dīrghaghāṭika ] [ dīrghá-ghāṭika ] m. " long-necked " , a camel Lit. L.


  दीर्घचञ्चु [ dīrghacañcu ] [ dīrghá-cañcu ] m. " long-beaked " , a kind of bird Lit. L.


  दीर्घचतुरश्र [ dīrghacaturaśra ] [ dīrghá-caturaśra ] m. f. n. shaped like an oblong square or parallelogram Lit. Sāy.

   [ dīrghacaturaśra ] m. an oblong Lit. Śulbas. i , 36.


  दीर्घच्छद [ dīrghacchada ] [ dīrghá-cchada ] m. f. n. " long-leaved "

   [ dīrghacchada ] m. Tectonia Grandis or sugar-cane Lit. L.


  दीर्घजङ्गल [ dīrghajaṅgala ] [ dīrghá-jaṅgala ] m. a kind of fish (= [ bhaṅgāna ] ) Lit. L.


  दीर्घजङ्घ [ dīrghajaṅgha ] [ dīrghá-jaṅgha ] m. " long-legged " , a camel Lit. L.

   Ardea Nivea Lit. L.

   N. of a Yaksha Lit. Kathās. ii , 20.


  दीर्घजानुक [ dīrghajānuka ] [ dīrghá-jānuka ] m. " long kneed " , Ardea Sibirica Lit. L.


  दीर्घजिह्व [ dīrghajihva ] [ dīrghá-jihva ] m. f. n. " long-tongued "

   [ dīrghajihva ] m. a snake Lit. L.

   N. of a Dānava Lit. MBh. i Lit. Hariv.

   [ dīrghajihvā ] f. N. of a Rākshasī Lit. MBh. Lit. R.

   of one of the mothers attending on Skanda Lit. MBh. ix , 2641

   [ dīrghajihvī ] f. ( Lit. Pāṇ. 4-1 , 59) N. of an evil spirit Lit. Br.


  दीर्घजिह्व्य [ dīrghajihvya ] [ dīrghá-jihvya ] m. f. n. " long-tongued " Lit. RV. ix , 101 , 1.


  दीर्घजीरक [ dīrghajīraka ] [ dīrghá-jīraka ] m. cumin Lit. Bhpr.


  दीर्घजीवन्ती [ dīrghajīvantī ] [ dīrghá-jīvantī ] f. N. of a med. wk.


  दीर्घजीविन् [ dīrghajīvin ] [ dīrghá-jīvin ] m. f. n. long-lived Lit. Cāṇ. 9.


  दीर्घतनु [ dīrghatanu ] [ dīrghá-tanu ] m. f. n. " having a long body " , tall

   [ dīrghatanvī ] f. a kind of Aroidea Lit. L.


  दीर्घतन्तु [ dīrghatantu ] [ dīrghá-tantu ] ( [ °ghá- ] ) m. f. n. forming a long thread or row Lit. RV. x , 69 , 7.


  दीर्घतपस् [ dīrghatapas ] [ dīrghá-tapas ] m. f. n. performing long penances Lit. R. Lit. Hariv.

   [ dīrghatapas ] m. N. of several Ṛishis ( also v.l. for [ °tamas ] ) Lit. Hariv. Lit. Pur.


   दीर्घतपआख्यान [ dīrghatapāakhyāna ] [ dīrghá-tapa-ākhyāna ] n. and " the story of a long penance " , and " going to heaven by long penance " , N. of 2 chapters of the Lit. ŚivaP.


   दीर्घतपःस्वर्गगमन [ dīrghatapaḥsvargagamana ] [ dīrghá-tapaḥ-svarga-gamana ]and n. " the story of a long penance " , and " going to heaven by long penance " , N. of 2 chapters of the Lit. ŚivaP.


  दीर्घतम [ dīrghatama ] [ dīrghá-tama ] m. f. n. longest.


  दीर्घतमस् [ dīrghatamas ] [ dīrghá-tamas ] m. ( [ °ghá- ] ) N. of a Ṛishi with the patron. Aucathya and the metron. Māmateya Lit. RV. i , 158 , 1 ; 6 ( author of the hymns Lit. RV. i,140-164 ; father of Kakshīvat Lit. Sāy. on Lit. RV. i , 125 , 1 ; through Bṛihas-pati's curse born blind Lit. MBh. i , 4192 ; xii , 13182 ; father of Dhanvan-tari Lit. Pur. ; has by Su-deshṇā , Bali's wife , five sons , Aṅga , Bhaṅga , Kaliṅga , Puṇḍra , and Suhma Lit. MBh. Lit. Pur.) ; pl. his descendants


   दीर्घतमसोर्क [ dīrghatamasorka ] [ dīrghá-tamaso 'rka ] m. N. of Sāman ( cf. [ -tapas ] and [ dairghatamasa ] )


   दीर्घतमसोव्रत [ dīrghatamasovrata ] [ dīrghá-tamaso vrata ] n. N. of Sāman ( cf. [ -tapas ] and [ dairghatamasa ] )


  दीर्घतर [ dīrghatara ] [ dīrghá-tara ] m. f. n. longer.


  दीर्घतरु [ dīrghataru ] [ dīrghá-taru ] m. " the lofty tree " , the Tāl or palm tree Lit. L.


  दीर्घता [ dīrghatā ] [ dīrghá-tā ] f. ( Lit. Suśr. Lit. Var.) and ( Lit. BhP.) length , longness.


  दीर्घत्व [ dīrghatva ] [ dīrghá-tva ]and n. ( Lit. BhP.) length , longness.


  दीर्घतिमिषा [ dīrghatimiṣā ] [ dīrghá-timiṣā ] f. Cucumis Utilissimus Lit. L.


  दीर्घतीक्ष्णमुख [ dīrghatīkṣṇamukha ] [ dīrghá-tīkṣṇa-mukha ] m. f. n. having a long and pointed mouth (leech) Lit. Suśr.


  दीर्घतुण्ड [ dīrghatuṇḍa ] [ dīrghá-tuṇḍa ] m. f. n. " long-snouted " Lit. MBh. ix , 2649

   [ dīrghatuṇḍā ] f. the musk-rat Lit. L.


  दीर्घतृण [ dīrghatṛṇa ] [ dīrghá-tṛṇa ] n. a kind of grass (= [ palli-vāha ] ) Lit. L.


  दीर्घदण्ड [ dīrghadaṇḍa ] [ dīrghá-daṇḍa ] m. f. n. long-stemmed Lit. Kauś. 15

   [ dīrghadaṇḍa ] m. Ricinus Communis Lit. Bhpr.

   the palm tree Lit. L.

   [ dīrghadaṇḍī ] f. a kind of small shrub (= [ go-rakṣī ] ) Lit. L.


   दीर्घदण्डक [ dīrghadaṇḍaka ] [ dīrghá-daṇḍaka ] m. Ricinus Communis Lit. L.


  दीर्घदन्त [ dīrghadanta ] [ dīrghá-danta ] m. f. n. " long-toothed " Lit. MBh. ix , 2649.


  दीर्घदर्शन [ dīrghadarśana ] [ dīrghá-darśana ] m. f. n. far-seeing , provident , sagacious , wise Lit. BhP. x , 29 , 2.


  दीर्घदर्शिन् [ dīrghadarśin ] [ dīrghá-darśin ] m. f. n. id. Lit. MBh. Lit. R.

   [ dīrghadarśin ] m. a bear Lit. L.

   a vulture Lit. L.

   N. of a minister Lit. Kathās. lxxxvi , 5

   of a monkey Lit. R. v , 73 , 43 ( cf. [ dūra- ] )


   दीर्घदर्शिता [ dīrghadarśitā ] [ dīrghá-darśi-tā ] f. farsightedness , providence Lit. Kām. viii , 10 ; iv , 8.


   दीर्घदर्शित्व [ dīrghadarśitva ] [ dīrghá-darśi-tva ] n. farsightedness , providence Lit. Kām. viii , 10 ; iv , 8.


  दीर्घदर्शिवस् [ dīrghadarśivas ] [ dīrghá-darśivas ]and ( Lit. MBh. v , 4380) m. f. n. = [ -darśana ] .


  दीर्घदृश्वन् [ dīrghadṛśvan ] [ dīrghá-dṛśvan ]and ( Lit. Kathās. lxi , 131) m. f. n. = [ -darśana ] .


  दीर्घदृष्टि [ dīrghadṛṣṭi ] [ dīrghá-dṛṣṭi ]and (L.) m. f. n. = [ -darśana ] .


  दीर्घद्रु [ dīrghadru ] [ dīrghá-dru ] m. = [ -taru ] Lit. L.


  दीर्घद्रुम [ dīrghadruma ] [ dīrghá-druma ] m. " the lofty tree " , Salmalia Malabarica Lit. L.


  दीर्घद्वेषिन् [ dīrghadveṣin ] [ dīrghá-dveṣin ] m. f. n. cherishing long hatred , implacable Lit. MW.


  दीर्घनख [ dīrghanakha ] [ dīrghá-nakha ] m. f. n. having long nails Lit. MBh. ix , 2649

   [ dīrghanakha ] m. N. of a man Lit. Buddh.

   [ dīrghanakhī ] f. Diospyros Embryopteris Lit. L.


  दीर्घनाद [ dīrghanāda ] [ dīrghá-nāda ] m. f. n. long-sounding

   [ dīrghanāda ] m. a dog Lit. L.

   a cock Lit. L.

   a conch-shell Lit. L.


  दीर्घनाल [ dīrghanāla ] [ dīrghá-nāla ] m. " long-stalked " , N. of several kinds of grass (= [ vṛtta-guṇḍa ] and [ yāvanāla ] )

   [ dīrghanāla ] n. = [ -rohiṣaka ] Lit. L.


  दीर्घनिद्रा [ dīrghanidrā ] [ dīrghá-nidrā ] f. long sleep Lit. Ragh. xii , 81

   death Lit. Hcar.


  दीर्घनिर्वंश [ dīrghanirvaṃśa ] [ dīrgha-nirvaṃśa ] m. a long sword, Lit. L.


  दीर्घनिश्वस्य [ dīrghaniśvasya ] [ dīrghá-niśvasya ] ind. sighing or having sighed deeply Lit. W.


  दीर्घनिश्वास [ dīrghaniśvāsa ] [ dīrghá-niśvāsa ] m. a long or deep-drawn sigh Lit. Mālatīm. vii , 1/2.


  दीर्घनीथ [ dīrghanītha ] [ dīrghá-nītha ] ( [ °ghá- ] ) m. N. of a man Lit. RV. viii , 50 , 10.


  दीर्घपक्ष [ dīrghapakṣa ] [ dīrghá-pakṣa ] m. " long-winged " , the fork-tailed shrike Lit. L.


  दीर्घपटोलिका [ dīrghapaṭolikā ] [ dīrghá-paṭolikā ] f. a kind of cucurbitaceous fruit Lit. L.


  दीर्घपत्त्र [ dīrghapattra ] [ dīrghá-pattra ] m. f. n. " long-leaved "

   [ dīrghapattra ] m. a kind of sugar-cane Lit. Suśr.

   a species of ebony tree Lit. Bhpr.

   the palm tree Lit. L.

   a kind of onion Lit. L.

   some other bulbous plant (= [ viṣṇu-kanda ] ) Lit. L.

   several kinds of grass Lit. L.

   [ dīrghapattrā ] f. a kind of plant related to the Hemionitis Cordifolia Lit. L.

   [ dīrghapattra ] m. Pandanus Odoratissimus Lit. L.

   = [ ḍoḍīgandha-pattrā ] Lit. L.

   [ dīrghapattrī ] f. = [ palāśī ] or [ mahācañcu ] Lit. L.


  दीर्घपत्त्रक [ dīrghapattraka ] [ dīrghá-pattraka ] m. a kind of sugar-cane Lit. Suśr.

   a kind of garlic (= [ rakta-lasuna ] ) Lit. L.

   Ricinus Communis Lit. L.

   Barringtonia Acutangula Lit. L.

   a kind of reed Lit. L.

   Capparis Aphylla Lit. L.

   = [ jalaja-madhūka ] Lit. L.

   [ dīrghapattrikā ] f. Desmodium Gangeticum Lit. L.

   Aloe Indica Lit. L.

   = [ palāśī ] Lit. L.


  दीर्घपद् [ dīrghapad ] [ dīrghá-pad ] m. f. n. " long-legged "

   [ dīrghapad ] m. a heron Lit. L.


  दीर्घपाद् [ dīrghapād ] [ dīrghá-pād ] m. f. n. " long-legged "

   [ dīrghapād ] m. a heron Lit. L.


  दीर्घपर्ण [ dīrghaparṇa ] [ dīrghá-parṇa ] m. f. n. long-leaved

   [ dīrghaparṇī ] f. a species of plant related to the Hemionitis Cordifolia Lit. L.


  दीर्घपर्वन् [ dīrghaparvan ] [ dīrghá-parvan ] m. " having long knots or joints " , sugar-cane Lit. L.


  दीर्घपल्लव [ dīrghapallava ] [ dīrghá-pallava ] m. " having long shoots or tendrils " , Cannabis Sativa or Crotolaria Juncea Lit. L.


  दीर्घपवन [ dīrghapavana ] [ dīrghá-pavana ] m. f. n. " long winded "

   [ dīrghapavana ] m. an elephant Lit. L. ( cf. [ -māruta ] ) .


  दीर्घपाठ [ dīrghapāṭha ] [ dīrghá-pāṭha ] m. " the long reading " , a kind of recitation of the Lit. VS. in which the consonants are often doubled Lit. Cat.


  दीर्घपाद [ dīrghapāda ] [ dīrghá-pāda ] = [ -pad ] Lit. L.


  दीर्घपादप [ dīrghapādapa ] [ dīrghá-pādapa ] m. = [ -taru ] or the Areca-nut tree Lit. L.


  दीर्घपाद्या [ dīrghapādyā ] [ dīrghá-pādyā ] f. a kind of brick Lit. Śulbas. iii , 177.


  दीर्घपुष्प [ dīrghapuṣpa ] [ dīrghá-puṣpa ] m. " having long flowers " , Michelia Champaka or Calotropis Gigantea Lit. L.


  दीर्घपृष्ठ [ dīrghapṛṣṭha ] [ dīrghá-pṛṣṭha ] m. f. n. " long-backed "

   [ dīrghapṛṣṭha ] m. a snake Lit. L.


  दीर्घप्रज्ञ [ dīrghaprajña ] [ dīrghá-prajña ] m. f. n. having a far-seeing mind

   [ dīrghaprajña ] m. N. of a king Lit. MBh.


  दीर्घप्रयज्यु [ dīrghaprayajyu ] [ dīrghá-prayajyu ] m. f. n. ( [ °ghá- ] ) persevering in offerings and sacrifices Lit. RV. vii , 82 , 1

   receiving constant offerings or worship (Vishṇu-Varuṇa) Lit. TBr. ii , 8 , 4 , 5.


  दीर्घप्रयत्न [ dīrghaprayatna ] [ dīrghá-prayatna ] m. persevering effort Lit. MW.


  दीर्घप्रसद्मन् [ dīrghaprasadman ] [ dīrghá-prasadman ] ( [ °ghá- ] ) m. f. n. offering extensive seats (the earth) Lit. RV. viii , 10 , 1 ; 25 , 20.


  दीर्घप्राण [ dīrghaprāṇa ] [ dīrghá-prāṇa ] m. f. n. having long breath Lit. ĀpŚr. vi , 20 , 2.


  दीर्घप्रेक्षिन् [ dīrghaprekṣin ] [ dīrghá-prekṣin ] m. f. n. = [ -darśana ] Lit. MBh. vii , 5467.


  दीर्घफल [ dīrghaphala ] [ dīrghá-phala ] m. f. n. having long fruit

   [ dīrghaphala ] m. N. of plants (Cathartocarpus Fistula , Butea Frondosa , Asclepias Gigantea) Lit. L.

   [ dīrghaphalā ] f. a red-colouring Oldenlandia

   [ dīrghaphala ] m. a vine with reddish grapes

   Odina Pennata

   a kind of cucumber Lit. L. =


  दीर्घफलक [ dīrghaphalaka ] [ dīrghá-phalaka ] m. Agati Grandiflora Lit. L.


  दीर्घबाहु [ dīrghabāhu ] [ dīrghá-bāhu ] m. f. n. long-armed Lit. MBh. iii , 2454 Lit. R. ii , 42 , 18

   [ dīrghabāhu ] m. N. of one of the attendants on Śiva Lit. Hariv.

   of a Dānava Lit. ib. (v.l. [ -kaṇṭha ] )

   of a son of Dhṛita-rāshṭra Lit. MBh. i

   of a son or grandson of Dilīpa Lit. Pur.


   दीर्घबाहुगर्वित [ dīrghabāhugarvita ] [ dīrghá-bāhu--garvita ] m. " proud of having long arms " , N. of a demon Lit. Lalit.


  दीर्घबीजा [ dīrghabījā ] [ dīrghá-bījā ] f. " having long seed " , N. of a plant Lit. Gal.


  दीर्घभुज [ dīrghabhuja ] [ dīrghá-bhuja ] m. f. n. " long armed "

   [ dīrghabhuja ] m. N. of one of the attendants on Śiva Lit. L.


  दीर्घमारुत [ dīrghamāruta ] [ dīrghá-māruta ] = [ -pavana ] Lit. L.


  दीर्घमुख [ dīrghamukha ] [ dīrghá-mukha ] m. f. n. long-mouthed , long-beaked , long-faced Lit. TĀr. iv , 32 , 1

   [ dīrghamukha ] m. N. of a Yaksha (?) Lit. Buddh.

   [ dīrghamukhī ] f. Parra Jacana or Goensis Lit. ĀpŚr. xv , 19 , 4 Sch.

   [ dīrghamukha ] m. the musk-rat Lit. L.


  दीर्घमूल [ dīrghamūla ] [ dīrghá-mūla ] n. " long-root " , the root of Andropogon Muricatus

   [ dīrghamūla ] m. f. n. having long roots

   m. a kind of Bilva or creeper Lit. L.

   [ dīrghamūlā ] f. Desmodium Gangeticum or Ichnocarpus Frutescens Lit. Suśr.

   [ dīrghamūlī ] f. Alhagi Maurorum , Leea Hirta , Solanum Indicum Lit. L.


  दीर्घमूलक [ dīrghamūlaka ] [ dīrghá-mūlaka ] n. a kind of radish Lit. L.

   [ dīrghamūlikā ] f. Desmodium Gangeticum Lit. L.


  दीर्घयज्ञ [ dīrghayajña ] [ dīrghá-yajña ] m. " performing a long sacrifice " N. of a king of Ayodhyā Lit. MBh. ii , 1076.


  दीर्घयशस् [ dīrghayaśas ] [ dīrghá-yaśas ] ( [ °ghá- ] ) m. f. n. renowned far and wide Lit. RV. v , 61 , 9.


  दीर्घयाथ [ dīrghayātha ] [ dīrghá-yāthá ] m. or n. a long course or journey Lit. RV. ii , 15 , 3 ; v , 45 , 9


  दीर्घयाम [ dīrghayāma ] [ dīrghá-yāma ] m. f. n. having long watches (as the night) Lit. Megh.


  दीर्घरङ्गा [ dīrgharaṅgā ] [ dīrghá-raṅgā ] f. " having a lasting colour " , turmeric Lit. L.


  दीर्घरत [ dīrgharata ] [ dīrghá-rata ] m. " long in copulation " , a dog , Lit. W. ( cf. [ -surata ] ) .


  दीर्घरद [ dīrgharada ] [ dīrghá-rada ] m. " long-tusked " , a hog Lit. L.


  दीर्घरसन [ dīrgharasana ] [ dīrghá-rasana ] m. " long-tongued " , a serpent Lit. L.


  दीर्घरागा [ dīrgharāgā ] [ dīrghá-rāgā ] f. = [ -raṅgā ] Lit. L.


  दीर्घरात्रम् [ dīrgharātram ] [ dīrghá-rātram ] ind. for a long time or period Lit. Lalit. Lit. DivyA7v.


  दीर्घरात्रिक [ dīrgharātrika ] [ dīrghá-rātrika ] m. f. n. " long-lasting " (fever) Lit. Bhpr.


  दीर्घराव [ dīrgharāva ] [ dīrghá-rāva ] m. " making a prolonged noise or yell " N. of a jackal Lit. Hit.


  दीर्घरूप [ dīrgharūpa ] [ dīrghá-rūpa ] m. f. n. having a long form , having the form of a long vowel Lit. MW.


  दीर्घरोगिन् [ dīrgharogin ] [ dīrghá-rogin ] m. f. n. long ill or sick Lit. W.


  दीर्घरोम [ dīrgharoma ] [ dīrghá-roma ] m. " = next "

   N. of a son of Dhṛita-rāshṭra Lit. MBh.


  दीर्घरोमन् [ dīrgharoman ] [ dīrghá-roman ] m. f. n. " long-haired "

   [ dīrgharoman ] m. a bear Lit. L.

   N. of one of the attendants on Śiva Lit. Hariv.


  दीर्घरोष [ dīrgharoṣa ] [ dīrghá-roṣa ] m. f. n. long in anger , bearing a grudge Lit. ŚārṅgP.


   दीर्घरोषता [ dīrgharoṣatā ] [ dīrghá-roṣa--tā ] f. Lit. Mālav. iv , 1 , 2.


  दीर्घरोषण [ dīrgharoṣaṇa ] [ dīrghá-roṣaṇa ] m. f. n. = [ -roṣa ] Lit. Subh. 203.


  दीर्घरोहिषक [ dīrgharohiṣaka ] [ dīrghá-rohiṣaka ] m. a kind of fragrant grass Lit. L.


  दीर्घलताद्रुम [ dīrghalatādruma ] [ dīrghá-latā-druma ] m. Shorea Robusta Lit. L.


  दीर्घलोचन [ dīrghalocana ] [ dīrghá-locana ] m. f. n. long-eyed Lit. Hariv.

   [ dīrghalocana ] m. N. of a son of Dhṛita-rāshṭra Lit. MBh.


  दीर्घलोहितयष्टिका [ dīrghalohitayaṣṭikā ] [ dīrghá-lohita-yaṣṭikā ] f. " having a long red stem " , red sugar-cane Lit. L.


  दीर्घवंश [ dīrghavaṃśa ] [ dīrghá-vaṃśa ] m. f. n. having a long reed

   being of an ancient family Lit. W.

   [ dīrghavaṃśa ] m. Amphidonax Karka Lit. L.


  दीर्घवक्त्र [ dīrghavaktra ] [ dīrghá-vaktra ] m. " long-faced " , an elephant Lit. L.


  दीर्घवच्छिका [ dīrghavacchikā ] [ dīrghá-vacchikā ] ( fr. [ vatsa ] ? Lit. L.) f. ( Lit. W.) a crocodile or alligator.


  दीर्घवर्छिका [ dīrghavarchikā ] [ dīrghá-varchikā ] f. ( Lit. W.) a crocodile or alligator.


  दीर्घवत् [ dīrghavat ] [ dīrghá-vat ] ind. like a long vowel Lit. W.


  दीर्घवर्ण [ dīrghavarṇa ] [ dīrghá-varṇa ] m. a long vowel Lit. W.


  दीर्घवर्त्मन् [ dīrghavartman ] [ dīrghá-vartman ] n. = [ -yātha ] Lit. W.


  दीर्घवर्षाभू [ dīrghavarṣābhū ] [ dīrghá-varṣā-bhū ] f. a white-flowered Punar-navā Lit. L.


  दीर्घवाला [ dīrghavālā ] [ dīrghá-vālā ] f. " long-tailed " , the bos grunniens Lit. L.


  दीर्घविश्ववेदसकैवल्यदीपिका [ dīrghaviśvavedasakaivalyadīpikā ] [ dīrghá-viśva-vedasa-kaivalya-dīpikā ] f. N. of wk.


  दीर्घवृक्ष [ dīrghavṛkṣa ] [ dīrghá-vṛkṣa ] m. = [ -taru ] Lit. L.


  दीर्घवृत्तफला [ dīrghavṛttaphalā ] [ dīrghá-vṛtta-phalā ] ( [ vṛnta- ] ?) f. a kind of gourd Lit. L.


  दीर्घवृन्त [ dīrghavṛnta ] [ dīrghá-vṛnta ] m. " long-stalked " , Colosanthes Indica

   [ dīrghavṛntā ] f. = [ indra-cirbhiṭī ] Lit. L.


  दीर्घवृन्तक [ dīrghavṛntaka ] [ dīrghá-vṛntaka ] m. Colosanthes Indica and a variety of it Lit. L.

   [ dīrghavṛntikā ] f. Mimosa Octandra Lit. L.


  दीर्घवेणु [ dīrghaveṇu ] [ dīrghá-veṇu ] m. pl. N. of a people Lit. MBh. ii.


  दीर्घव्याधि [ dīrghavyādhi ] [ dīrghá-vyādhi ] m. f. n. suffering from a long illness Lit. L.


  दीर्घशर [ dīrghaśara ] [ dīrghá-śara ] m. " having a long reed " , Andropogon Bicolor Lit. L.


  दीर्घशाख [ dīrghaśākha ] [ dīrghá-śākha ] m. f. n. having long branches

   [ dīrghaśākha ] m. Shorea Robusta Lit. L.


   दीर्घशाखिका [ dīrghaśākhikā ] [ dīrghá-śākhikā ] f. a kind of shrub Lit. L.


  दीर्घशिम्बिक [ dīrghaśimbika ] [ dīrghá-śimbika ] m. " having a long pod " , black mustard Lit. L.


  दीर्घशिर [ dīrghaśira ] [ dīrghá-śira ] m. " having a long head or beak " , a kind of bird Lit. L.


  दीर्घशूक [ dīrghaśūka ] [ dīrghá-śūka ] m. " having long awns or beards " , a sort of rice Lit. L.


  दीर्घशूकक [ dīrghaśūkaka ] [ dīrghá-śūkaka ] m. " having long awns or beards " , a sort of rice Lit. L.


  दीर्घशृङ्ग [ dīrghaśṛṅga ] [ dīrghá-śṛṅga ] m. f. n. long-horned Lit. Kāv.


  दीर्घश्मश्रु [ dīrghaśmaśru ] [ dīrghá-śmaśru ] ( [ °ghá- ] ) m. f. n. long-bearded Lit. AV. xi , 5 , 6.


  दीर्घश्रवस् [ dīrghaśravas ] [ dīrghá-śravas ] m. f. n. ( [ °ghá- ] ) renowned far and wide

   [ dīrghaśravas ] m. N. of men Lit. RV. Lit. TāṇḍyaBr. xv , 3.


  दीर्घश्रुत् [ dīrghaśrut ] [ dīrghá-śrút ] m. f. n. hearing from afar Lit. RV. x , 114 , 2

   heard or renowned far and wide ( superl. [ °tama ] ) Lit. RV. Lit. TS.


  दीर्घसक्थ [ dīrghasaktha ] [ dīrghá-saktha ] m. f. n. having long thighs Lit. Pāṇ. 5-4 , 113 Lit. Kāś.


   दीर्घसक्थि [ dīrghasakthi ] [ dīrghá-sakthi ] m. f. n. having long shafts Lit. ib.


  दीर्घसत्त्र [ dīrghasattra ] [ dīrghá-sattrá ] n. a long-continued Soma sacrifice Lit. ŚBr. Lit. MBh.

   N. of a Tīrtha Lit. MBh. iii , 5050

   [ dīrghasattra ] m. f. n. = [ °trí n ] mfn. occupied with a prolonged Soma rite Lit. ŚBr. Lit. BhP.


  दीर्घसंध्य [ dīrghasaṃdhya ] [ dīrghá-saṃdhya ] m. f. n. performing long prayers or rites at the different twilights


   दीर्घसंध्यत्व [ dīrghasaṃdhyatva ] [ dīrghá-saṃdhya--tva ] n. Lit. Mn. iv , 94.


  दीर्घसस्य [ dīrghasasya ] [ dīrghá-sasya ] m. " having long fruit " , Diospyros Embryopteris Lit. L.


  दीर्घसुरत [ dīrghasurata ] [ dīrghá-surata ] m. = [ -rata ] Lit. L.


  दीर्घसूत्र [ dīrghasūtra ] [ dīrghá-sūtra ] m. f. n. " spinning a long yarn " , slow , dilatory , procrastinating Lit. MBh. Lit. R.


   दीर्घसूत्रता [ dīrghasūtratā ] [ dīrghá-sūtra--tā ] f. ( Lit. ib.) procrastination , dilatoriness.


   दीर्घसूत्रत्व [ dīrghasūtratva ] [ dīrghá-sūtra--tva ] n. ( Lit. Gal.) procrastination , dilatoriness.


  दीर्घसूत्रिन् [ dīrghasūtrin ] [ dīrghá-sūtrin ] m. f. n. = [ °tra ] Lit. Bhag. xviii , 28


   दीर्घसूत्रिता [ dīrghasūtritā ] [ dīrghá-sūtri-tā ] f. = [ °tratā ] Lit. Hit. i , 29 (v.l.)


  दीर्घस्कन्ध [ dīrghaskandha ] [ dīrghá-skandha ] m. = [ -taru ] Lit. L.


  दीर्घस्वर [ dīrghasvara ] [ dīrghá-svara ] m. = [ -varṇa ] Lit. W.


  दीर्घांह्रि [ dīrghāṃhri ] [ dīrghāṃhri ] m. " having long roots " , Desmodium Gangeticum Lit. L.


  दीर्घाकार [ dīrghākāra ] [ dīrghākāra ] m. f. n. long-formed , oblong Lit. MW.


  दीर्घाक्ष [ dīrghākṣa ] [ dīrghākṣa ] m. f. n. long-eyed Lit. Mālav. ii , 3.


  दीर्घागम [ dīrghāgama ] [ dīrghāgama ] m. N. of a Buddh. wk.


  दीर्घाङ्कग्राम [ dīrghāṅkagrāma ] [ dīrghāṅka-grāma ] m. N. of a village.


  दीर्घाङ्गी [ dīrghāṅgī ] [ dīrghāṅgī ] f. ( Lit. Bhpr.) and = [ °ṃhri ] .


  दीर्घाङ्गुलिता [ dīrghāṅgulitā ] [ dīr-ghāṅgulitā ] f. the having long fingers (one of the 32 signs of perfection), Lit. Dharmas. 83


  दीर्घाङ्घ्रि [ dīrghāṅghri ] [ dīrghāṅghri ]and m. ( Lit. L.) = [ °ṃhri ] .


  दीर्घाधी [ dīrghādhī ] [ dīrghā́-dhī ] m. f. n. having a far-seeing mind Lit. RV. ii , 27 , 4.


  दीर्घाध्व [ dīrghādhva ] [ dīrghādhva ] m. a long way or journey Lit. AitBr. vi , 23


   दीर्घाध्वग [ dīrghādhvaga ] [ dīrghādhva--ga ] m. f. n. going long journeys

    [ dīrghādhvaga ] m. a camel , a letter-carrier or messenger Lit. L.


  दीर्घानल [ dīrghānala ] [ dīrghānala ] n. a mystical N. of the syllable [ ] Lit. RāmatUp.


  दीर्घानुपरिवर्तिन् [ dīrghānuparivartin ] [ dīrghānuparivartin ] m. f. n. having a long after-effect Lit. L.


  दीर्घापाङ्ग [ dīrghāpāṅga ] [ dīrghāpāṅga ] m. f. n. having long , outer corners of the eyes

   [ dīrghāpāṅga ] m. N. of an antelope Lit. Śak. v , 20/21.


  दीर्घापेक्षिन् [ dīrghāpekṣin ] [ dīrghāpekṣin ] m. f. n. very regardful or considerate Lit. MBh. vii , 5467 (B. [ dīrghapr ] ) .


  दीर्घाप्सस् [ dīrghāpsas ] [ dīrghāpsas ] m. f. n. having a long fore-part (a waggon) Lit. RV. i , 122 , 15.


  दीर्घाभिनिष्ठानान्त [ dīrghābhiniṣṭhānānta ] [ dīr-ghābhiniṣṭhānānta ] m. f. n. ending in a long vowel or in Visarga, Lit. ĀpGṛ.


  दीर्घामय [ dīrghāmaya ] [ dīrghāmaya ] m. f. n. long sick Lit. Hit. iv , 36.


  दीर्घायु [ dīrghāyu ] [ dīrghāyu ] m. f. n. long-lived. Lit. viii , 70 , 7


   दीर्घायुत्व [ dīrghāyutva ] [ dīrghāyu--tvá ] n. Lit. ib. x , 62 , 2 Lit. ŚBr.


   दीर्घायुशोचिस् [ dīrghāyuśocis ] [ dīrghāyu--śocis ] m. f. n. ( [ °ghā́yu- ] ) shining through a long life (Agni) Lit. RV. v , 18 , 3.


  दीर्घायुध [ dīrghāyudha ] [ dīrghāyudha ] m. (!) long weapon , spear Lit. L.

   [ dīrghāyudha ] m. f. n. having long weapons (tusks)

   m. a hog Lit. L.


  दीर्घायुस् [ dīrghāyus ] [ dīrghāyus ] m. f. n. long-lived Lit. RV. Lit. MBh.

   wished to be long-lived Lit. R. iii , 1 , 11 ( cf. [ āyuṣmat ] )

   [ dīrghāyus ] m. a crow Lit. L.

   N. of 2 trees ( [ jīvaka ] and [ śāmali ] ) Lit. L.

   of Mārkaṇḍeya Lit. L.


   दीर्घायुष्क [ dīrghāyuṣka ] [ dīrghāyuṣka ] m. f. n. long-lived Lit. Bhpr.


   दीर्घायुष्ट्व [ dīrghāyuṣṭva ] [ dīrghāyuṣ-ṭva ] n. long-livedness , a long life Lit. Hariv. 886 ( cf. [ °yu-tva ] )


   दीर्घायुष्य [ dīrghāyuṣya ] [ dīrghāyuṣya ] n. id.

    [ dīrghāyuṣya ] m. N. of a tree (= [ śveta ] [ mandāraka ] ) Lit. L.


  दीर्घारण्य [ dīrghāraṇya ] [ dīrghāraṇyá ] n. a long tract of wild or desert country Lit. Br.


  दीर्घालर्क [ dīrghālarka ] [ dīrghālarka ] m. = [ °ghāyuṣya ] m. Lit. L.


  दीर्घास्य [ dīrghāsya ] [ dīrghāsya ] m. f. n. long-faced Lit. Hariv.

   [ dīrghāsya ] m. N. of a people Lit. Var.


  दीर्घाहन् [ dīrghāhan ] [ dīrghāhan ] m. f. n. having long days. Lit. Pāṇ. 8-2 , 69 Vārtt. 1 Lit. Pat. ; viii , 4 , 7 id.


  दीर्घेर्वारु [ dīrghervāru ] [ dīrghervāru ] m. a kind of cucumber (= [ ḍaṅgari ] ) Lit. L.


  दीर्घोच्छ्वासम् [ dīrghocchvāsam ] [ dīrghocchvāsam ] ind. with a deep-drawn sigh Lit. Megh. 99.


  दीर्घोत्कण्ठमनस् [ dīrghotkaṇṭhamanas ] [ dīrghotkaṇṭha-manas ] m. f. n. having the heart full of an old longing Lit. BhP. iv , 9 , 43.


 दीर्घय [ dīrghaya ] [ dīrghaya ] Nom. P. [ °yati ] , to be long , tarry , procrastinate Lit. R.


 दीर्घिका [ dīrghikā ] [ dīrghikā ] f. an oblong lake or pond Lit. MBh. Lit. Suśr. Lit. Kāv.


 दीर्घी [ dīrghī ] [ dīrghī ] ind. in comp. for [ °gha ] .


  दीर्घीकृ [ dīrghīkṛ ] [ dīrghī-√ kṛ ] to lengthen , prolong Lit. Kālid. √


  दीर्घीभू [ dīrghībhū ] [ dīrghī-√ bhū ] to become lengthen


  दीर्घीभाव [ dīrghībhāva ] [ dīrghī-bhāva ] m. lengthening (of a vowel) Lit. VS. Lit. Prāt.


  दीर्घीभूत [ dīrghībhūta ] [ dīrghī-bhūta ] lengthened (a vowel) Lit. Pāṇ. 7-4 , 72 Sch.


दीर्ण [ dīrṇa ] [ dīrṇa ] m. f. n. (√ [ dṝ ] ) torn , rent , sundered Lit. ŚāṅkhŚr. xiii , 12 , 1 Lit. R. ii , 39 , 29

scattered , dispersed (army) Lit. MBh. vi , 144 , 146

frightened , afraid Lit. MBh. v , 4622 , 4627.


 दीर्णाङ्ग [ dīrṇāṅga ] [ dīrṇāṅga ] m. N. of the planet Saturn, Lit. L.


दीव् [ dīv ] [ dīv ] [ dīvi ] , [ dīvyat ] see under √ 2. [ div ] .


दु [ du ] [ du ]1 Root ( or [ ] ) cl. [1] P. ( Lit. Dhātup. xxii , 46) [ davati ] (pf. [ dudāva ] ; fut. [ doṣyati ] , [ dotā ] ; aor. [ adāvīt ] or [ adauṣīt ] Lit. Vop.) , to go: Caus. [ dāvayati ] or [ davayati ] (see s.v.) Actually occurring only in Subj. aor. [ daviṣāṇi ] Lit. RV. x , 34 , 5 , " [ na d ] [ ebhih ] " , (?) I will not go i.e. have intercourse with them (the dice) . ( cf. 1 , 2 , 3. )


दू [] []1 Root ( or [ du ] ) cl. [1] P. ( Lit. Dhātup. xxii , 46) [ davati ] (pf. [ dudāva ] ; fut. [ doṣyati ] , [ dotā ] ; aor. [ adāvīt ] or [ adauṣīt ] Lit. Vop.) , to go: Caus. [ dāvayati ] or [ davayati ] (see s.v.) Actually occurring only in Subj. aor. [ daviṣāṇi ] Lit. RV. x , 34 , 5 , " [ na d ] [ ebhih ] " , (?) I will not go i.e. have intercourse with them (the dice) . ( cf. 1 , 2 , 3. )


दु [ du ] [ du ]2 Root ( also written [ ] ) , cl. [5] P. cl. [4] Ā. ( Lit. Dhātup. xxvii , 10 ; xxvi , 24 ) [ dunoti ] , [ dūyate ] ( ep. also [ °ti ] ; pf. [ dudāva ] ; fut. [ doṣyati ] ; aor. [ adauṣīt ] ; inf. [ dotum ] ) , to be burnt , to be consumed with internal heat or sorrow ( Pres. [ dunoti ] Lit. MBh. iii , 10069 Lit. BhP. iii , 2 , 17 Lit. Gīt. iii , 9 ; but oftener [ dūyate ] , which is at once Pass.) Lit. MBh. Lit. Suśr. Lit. Kāv. ; ( only [ dunóti ] ) to burn , consume with fire , cause internal heat , pain , or sorrow , afflict , distress Lit. AV. ix , 4 , 18 Lit. MBh. Lit. VarBṛS. Lit. Kāv. : Caus. [ dāvayati ] aor. [ adūduvat ] : Desid. [ dudūṣati ] : Intens. [ dodūyate ] , [ dodoti ] . ( ( Cf. 1. for 2 ; 3 , pain ; Lit. (davyti) , to torment ; Sl. (daviti) , to worry. ) ) ( 482,3 )


दू [] []2 Root ( also written [ du ] ) , cl. [5] P. cl. [4] Ā. ( Lit. Dhātup. xxvii , 10 ; xxvi , 24 ) [ dunoti ] , [ dūyate ] ( ep. also [ °ti ] ; pf. [ dudāva ] ; fut. [ doṣyati ] ; aor. [ adauṣīt ] ; inf. [ dotum ] ) , to be burnt , to be consumed with internal heat or sorrow ( Pres. [ dunoti ] Lit. MBh. iii , 10069 Lit. BhP. iii , 2 , 17 Lit. Gīt. iii , 9 ; but oftener [ dūyate ] , which is at once Pass.) Lit. MBh. Lit. Suśr. Lit. Kāv. ; ( only [ dunóti ] ) to burn , consume with fire , cause internal heat , pain , or sorrow , afflict , distress Lit. AV. ix , 4 , 18 Lit. MBh. Lit. VarBṛS. Lit. Kāv. : Caus. [ dāvayati ] aor. [ adūduvat ] : Desid. [ dudūṣati ] : Intens. [ dodūyate ] , [ dodoti ] . ( ( Cf. 1. for 2 ; 3 , pain ; Lit. (davyti) , to torment ; Sl. (daviti) , to worry. ) ) ( 482,3 )


 दुत् [ dut ] [ dut ] f. anxiety , uneasiness.


  दुद्द [ dudda ] [ dud-da ] and m. f. n. giving pain , cruel , wicked Lit. L.


  दुद्दादिन् [ duddādin ] [ dud-dādin ]and m. f. n. giving pain , cruel , wicked Lit. L.


 दुत [ duta ] [ duta ] m. f. n. pained , afflicted Lit. Śiś. vi , 59.


 दुन्वत् [ dunvat ] [ dunvat ] m. f. n. afflicting , injuring Lit. W.


दुः [ duḥ ] [ duḥ ] in comp. for [ dus ] ( p. 488 ; for [ duḥ-k ] , [ duḥ-p ] see [ duṣ-k ] , [ duṣ-p ] ) .


  दुःशंस [ duḥśaṃsa ] [ duḥ-śáṃsa ] m. f. n. wishing or threatening evil , malicious , wicked Lit. RV. Lit. AV.


  दुःशक [ duḥśaka ] [ duḥ-śaka ] m. f. n. impracticable , impossible


   दुःशकत्व [ duḥśakatva ] [ duḥ-śaka--tva ] n. Comm.


  दुःशक्त [ duḥśakta ] [ duḥ-śakta ] and m. f. n. powerless Lit. Pāṇ. 5-4 , 121 Sch.


  दुःशक्ति [ duḥśakti ] [ duḥ-śakti ]and m. f. n. powerless Lit. Pāṇ. 5-4 , 121 Sch.


  दुःशल [ duḥśala ] [ duḥ-śala ] m. N. of a son of Dhṛitarāshṭra Lit. MBh. i

   [ duḥśalā ] f. of the only daughter of Dhṛitarāshṭra , wife of Jayad-ratha Lit. ib.


  दुःशस्त [ duḥśasta ] [ duḥ-śasta ] m. f. n. badly recited

   [ duḥśasta ] n. a bad recitation Lit. Br.


  दुःशाकम् [ duḥśākam ] [ duḥ-śākam ] ind. ill with vegetables Lit. Pāṇ. 2-1 , 6 Sch.


  दुःशास [ duḥśāsa ] [ duḥ-śāsa ] m. f. n. difficult to be controlled Lit. Vop.


  दुःशासन [ duḥśāsana ] [ duḥ-śāsana ] m. f. n. id. Lit. Pāṇ. 3-3 , 130 Vārtt. 1 Lit. Pat.

   [ duḥśāsana ] m. N. of a son of Dhṛita-rāshṭra Lit. MBh. i.


  दुःशासुस् [ duḥśāsus ] [ duḥ-śā́sus ] m. f. n. malevolent Lit. RV. x , 33 , 1.


  दुःशिक्षित [ duḥśikṣita ] [ duḥ-śikṣita ] m. f. n. ill-bred , impertinent Lit. Bālar. ii , 22/23


  दुःशिष्य [ duḥśiṣya ] [ duḥ-śiṣya ] m. a bad scholar Lit. Kathās.


  दुःशीम [ duḥśīma ] [ duḥ-śī́ma ] m. f. n. bad to lie upon Lit. ŚāṅkhBr. ii , 7

   [ duḥśīma ] m. N. of a man Lit. RV. x , 93 , 14.


  दुःशीर्ततनु [ duḥśīrtatanu ] [ duḥ-śīrta-tanu ] m. f. n. having an indestructible body Lit. MaitrS. i , 8 , 6.


  दुःशील [ duḥśīla ] [ duḥ-śīla ] m. f. n. badly disposed , ill-behaved Lit. MBh. Lit. R. ( [ -tā ] f. Lit. Kull.)

   [ duḥśīlā ] f. N. of a woman Lit. Kathās.


   दुःशीलचित्त [ duḥśīlacitta ] [ duḥ-śīla--citta ] m. f. n. bad-hearted , Lit. Subhāsh.


   दुःशीलता [ duḥśīlatā ] [ duḥ-śīla--tā ] f. , see [ duḥśīla ] , Lit. Kull.


  दुःशृङ्गी [ duḥśṛṅgī ] [ duḥ-śṛṅgī ] f. a disloyal wife Lit. L.


  दुःशृत [ duḥśṛta ] [ duḥ-śṛta ] ( [ dúḥ- ] ) m. f. n. not well cooked , underdone Lit. MaitrS. i , 4 , 13.


  दुःशेव [ duḥśeva ] [ duḥ-śéva ] m. f. n. envious , malignant Lit. RV. i , 42 , 2.


  दुःशोध [ duḥśodha ] [ duḥ-śodha ] m. f. n. difficult to be cleaned Lit. Suśr.


  दुःशोष [ duḥśoṣa ] [ duḥ-śoṣa ] m. f. n. difficult to be dried Lit. MBh. vii , 856.


  दुःश्रव [ duḥśrava ] [ duḥ-śrava ] m. f. n. unpleasant to be heard

   [ duḥśrava ] and n. cacophony Lit. Sāh.


   दुःश्रवत्व [ duḥśravatva ] [ duḥ-śrava--tva ]and n. cacophony Lit. Sāh.


  दुःश्रुत [ duḥśruta ] [ duḥ-śruta ] m. f. n. badly or wrongly heard Lit. R. iii , 41 , 10


  दुःषन्त [ duḥṣanta ] [ duḥ-ṣanta ] m. older form for [ duṣyanta ] ( q.v.)


  दुःषम [ duḥṣama ] [ duḥ-ṣama ] n. a partic. weight (= 6 Dānaka) Lit. Car. viii , 1 ( printed [ °ḥ-kh° ] ) .


  दुःषम [ duḥṣama ] [ duḥ-ṣáma ]2 n. a bad year Lit. ŚBr. iii , 2 , 1 , 10 Lit. AitBr. ii , 29

   ( [ am ] ) , Lit. i id. unevenly , improperly

   at a wrong time (g. [ tiṣṭhadgv-ādi ] )

   [ duḥṣamā ] f. (with Jainas) N. of two spokes in the wheel of time (viz. the 5th in the Ava-sarpiṇī and the 2nd in the Ut-sarpiṇī) Lit. L.


   दुःषमसुषमा [ duḥṣamasuṣamā ] [ duḥ-ṣáma-suṣamā ]2 f. (with Jainas) id. (the 4th and 3rd resp.) Lit. L.


  दुःषह [ duḥṣaha ] [ duḥ-ṣáha ] m. f. n. irresistible Lit. RV. ix , 91 , 5 ( cf. [ duḥ-s ] ) .


  दुःषुप्त [ duḥṣupta ] [ duḥ-ṣupta ] m. f. n. sleeping badly , having bad dreams Lit. L.


  दुःष्टुत [ duḥṣṭuta ] [ duḥ-ṣṭuta ] n. faulty recitation of a Stotra Lit. AitBr. iii , 38.


  दुःष्टुति [ duḥṣṭuti ] [ duḥ-ṣṭutí ] [ duḥ-ṣṭutí ] or ( [ dúḥ ] ) [ -ṣṭuti ] , f. a faulty or bad hymn Lit. RV. i , 53 , 1


  दुःष्ठु [ duḥṣṭhu ] [ duḥ-ṣṭhu ] m. f. n. ill-behaved Lit. Uṇ. i , 26 Sch.

   [ duḥṣṭhu ] ind. badly (g. [ svar-ādi ] ) .


  दुःष्पर्श [ duḥṣparśa ] [ duḥ-ṣparśa ] see [ -sparśa ] .


  दुःष्वन्त [ duḥṣvanta ] [ duḥ-ṣvanta ] w.r. for [ duṣy ] .


  दुःष्वप्न्य [ duḥṣvapnya ] [ duḥ-ṣvápnya ] n. bad sleep or dreams Lit. RV. Lit. AV.


  दुःसंरक्ष्य [ duḥsaṃrakṣya ] [ duḥ-saṃrakṣya ] m. f. n. difficult to be guarded Lit. Nīlak.


  दुःसंलक्ष्य [ duḥsaṃlakṣya ] [ duḥ-saṃlakṣya ] m. f. n. difficult to be observed or recognised Lit. Rājat.


  दुःसंस्कार [ duḥsaṃskāra ] [ duḥ-saṃskāra ] m. a bad custom or practice Lit. ib.


  दुःसंस्थित [ duḥsaṃsthita ] [ duḥ-saṃsthita ] m. f. n. deformed Lit. R. ii , 8 , 40.


  दुःसक्थ [ duḥsaktha ] [ duḥ-saktha ] m. f. n. having deformed thighs Lit. Pāṇ. 5-4 , 121 Lit. Kāś.


  दुःसक्थि [ duḥsakthi ] [ duḥ-sakthi ] m. f. n. having deformed thighs Lit. Pāṇ. 5-4 , 121 Lit. Kāś.


  दुःसङ्ग [ duḥsaṅga ] [ duḥ-saṅga ] m. bad inclination Lit. BhP.


  दुःसंचार [ duḥsaṃcāra ] [ duḥ-saṃcāra ] m. f. n. difficult to be walked or passed Lit. Pañc. i , 189 Lit. Bālar. vi , 38/39.


  दुःसंचिन्त्य [ duḥsaṃcintya ] [ duḥ-saṃcintya ] m. f. n. difficult to be conceived or imagined Lit. Rājat.


  दुःसत्त्व [ duḥsattva ] [ duḥ-sattva ] n. evil being , noxious animal


   दुःसत्त्ववत् [ duḥsattvavat ] [ duḥ-sattva--vat ] m. f. n. filled with wild beasts (wood) Lit. R. ii , 28 , 17.


  दुःसंधान [ duḥsaṃdhāna ] [ duḥ-saṃdhāna ] m. f. n. difficult to be united Lit. Pañc. ii , 36.


  दुःसंधेय [ duḥsaṃdheya ] [ duḥ-saṃdheya ] m. f. n. id. Lit. MBh. v , 5827.


  दुःसम [ duḥsama ] [ duḥ-sama ] m. f. n. unequal , uneven , unfit , perverse , bad Lit. L. ( cf. [ duḥṣ ] ) .


  दुःसमतिक्रम [ duḥsamatikrama ] [ duḥ-samatikrama ] m. f. n. difficult to be surmounted Lit. L.


  दुःसमर्थ [ duḥsamartha ] [ duḥ-samartha ] m. f. n. difficult to be conceived Lit. Sarvad.


  दुःसमीक्ष्य [ duḥsamīkṣya ] [ duḥ-samīkṣya ] m. f. n. difficult to be perceived Lit. MBh. vii , 1928.


  दुःसम्पाद [ duḥsampāda ] [ duḥ-sampāda ] ( Lit. Daś.) and ( Lit. Śaṃk. , [ -tva ] n. ) m. f. n. difficult to be attained or arrived at.


   दुःसम्पादत्व [ duḥsampādatva ] [ duḥ-sampāda--tva ] n. , see [ duḥsampāda ]


  दुःसम्पाद्य [ duḥsampādya ] [ duḥ-sampādya ]and ( Lit. Śaṃk. , [ -tva ] n. ) m. f. n. difficult to be attained or arrived at.


   दुःसम्पाद्यत्व [ duḥsampādyatva ] [ duḥ-sampādya--tva ] n. , see [ duḥsampādya ]


  दुःसर्प [ duḥsarpa ] [ duḥ-sarpa ] m. a vicious serpent Lit. Kathās.


  दुःसह [ duḥsaha ] [ duḥ-saha ] m. f. n. difficult to be borne , unbearable , irresistible ( [ -tva ] n. ; comp. [ -tara ] ) Lit. MBh. Lit. Kāv.

   [ duḥsaha ] m. N. an evil demon Lit. MārkP.

   of a son of Dhṛita-rāshṭra Lit. MBh. i

   of Puru-kutsa Lit. Pur.

   [ duḥsahā ] f. N. of Śrī Lit. MBh. xii , 8154

   of a shrub (= [ nāga-damanī ] ) Lit. L.


   दुःसहत्व [ duḥsahatva ] [ duḥ-saha--tva ] n. , see [ duḥsaha ] , ; comp. [ -tara ]


  दुःसहाय [ duḥsahāya ] [ duḥ-sahāya ] m. f. n. having bad companions , forsaken by all Lit. MBh. v , 1861.


  दुःसाक्षिन् [ duḥsākṣin ] [ duḥ-sākṣin ] m. a false witness Lit. R. iii , 18 , 34.


  दुःसाध्य [ duḥsādhya ] [ duḥ-sādhya ] m. f. n. difficult to be performed or accomplished Lit. Hariv. Lit. Kām. Lit. Pañc.

   difficult to be managed or dealt with Lit. Pañc. i , 228/259 difficult to be reconciled Lit. Bhartṛ. i , 49

   difficult to be cured Lit. Hariv. 16132

   difficult to be conquered Lit. MW.


  दुःसेव्य [ duḥsevya ] [ duḥ-sevya ] m. f. n. difficult to be managed , intractable Lit. MBh. xiii , 2225.


  दुःस्त्री [ duḥstrī ] [ duḥ-strī ] f. a bad woman (g. [ yuvādi ] ) .


  दुःस्थ [ duḥstha ] [ duḥ-stha ] m. f. n. " standing badly " , unsteady , disquieted (lit. and fig.)

   uneasy , unhappy , poor , miserable Lit. Pur. Lit. Rājat.

   ignorant , unwise , a fool Lit. L.

   covetous Lit. W.

   [ duḥstham ] ind. badly , ill

   with √ [ sthā ] , to be unwell Lit. Amar. 29.


  दुःस्थित [ duḥsthita ] [ duḥ-sthita ] m. f. n. = [ -stha ] Lit. Kathās. Lit. Pur. Lit. Rājat.

   [ duḥsthita ] n. an improper manner of standing Lit. MBh. iii , 14669.


  दुःस्थिति [ duḥsthiti ] [ duḥ-sthiti ] f. ill condition Lit. Kathās. lxxi , 240.


  दुःस्थेय [ duḥstheya ] [ duḥ-stheya ] m. f. n. difficult to be stood

   [ duḥstheya ] n. difficult standing Lit. MBh. xii , 11090.


  दुःस्नान [ duḥsnāna ] [ duḥ-snāna ] n. defective or inauspicious ablution Lit. Hariv. 3413.


  दुःस्पर्श [ duḥsparśa ] [ duḥ-sparśa ] m. f. n. difficult to be touched or unpleasant to the touch Lit. MBh. Lit. BhP.

   [ duḥsparśa ] m. Alhagi Maurorum (also [ °śaka ] , Lit. Cār.)

   Guilandina Bonduc Lit. L.

   [ duḥsparśā ] f. Alhagi Maurorum

   [ duḥsparśa ] m. Solanum Jacquini

   Mucuna Pruritus

   Cassyta Filiformis Lit. Suśr. Lit. Bhpr. Lit. L.


  दुःस्पृश [ duḥspṛśa ] [ duḥ-spṛśa ] m. f. n. difficult or unpleasant to be touched Lit. Hariv. 3645.


  दुःस्पृष्ट [ duḥspṛṣṭa ] [ duḥ-spṛṣṭa ] n. slight contact , the action of the tongue which produces the sounds [ y ] , [ r ] , [ l ] , [ v ] Lit. RV. Lit. Prāt.

   [ duḥspṛṣṭa ] m. a sound thus produced Lit. Śiksh.


  दुःस्फोट [ duḥsphoṭa ] [ duḥ-sphoṭa ] m. " difficult to be burst " , a sort of weapon Lit. L.


  दुःस्मर [ duḥsmara ] [ duḥ-smara ] m. f. n. unpleasant to be remembered Lit. Uttarar. vi , 32.


  दुःस्वन [ duḥsvana ] [ duḥ-svana ] m. f. n. sounding badly , cacophonous Lit. MBh. v , 7241.


  दुःस्वप्न [ duḥsvapna ] [ duḥ-svapna ] m. a bad dream , Lit. GS.


   दुःस्वप्नदर्शन [ duḥsvapnadarśana ] [ duḥ-svapna--darśana ] n. seeing a bad dream Lit. ŚāṅkhGṛ.


   दुःस्वप्ननाश [ duḥsvapnanāśa ] [ duḥ-svapna--nāśa ] m. removal of bad dream Lit. BhP.

    [ duḥsvapnanāśa ] m. f. n. = next Lit. Hariv.


   दुःस्वप्ननाशन [ duḥsvapnanāśana ] [ duḥ-svapna--nāśana ] m. f. n. removing bad dreams Lit. MBh.


   दुःस्वप्ननाशिन् [ duḥsvapnanāśin ] [ duḥ-svapna--nāśin ] m. f. n. removing bad dreams Lit. MBh. Lit. Hariv.


   दुःस्वप्नप्रतिबोधन [ duḥsvapnapratibodhana ] [ duḥ-svapna--pratibodhana ] m. f. n. difficult to be awakened from sleep Lit. R. v , 81 , 53


   दुःस्वप्नशान्ति [ duḥsvapnaśānti ] [ duḥ-svapna--śānti ] f. (lit.= the next) N. of wk.


   दुःस्वप्नोपशान्ति [ duḥsvapnopaśānti ] [ duḥ-svapnopaśānti ] f. the cessation of a bad dream Lit. BhP. viii , 4 , 15.


दुःख [ duḥkha ] [ duḥkhá ]1 m. f. n. ( according to grammarians properly written [ duṣ-kha ] and said to be from [ dus ] and [ kha ] ( cf. [ su-khá ] ) ; but more probably a Prākritized form for [ duḥ-stha ] q.v.) uneasy , uncomfortable , unpleasant , difficult Lit. R. Lit. Hariv. ( compar. [ -tara ] Lit. MBh. Lit. R.)

[ duḥkha ] n. (ifc. f ( [ ā ] ) .) uneasiness , pain , sorrow , trouble , difficulty Lit. ŚBr. xiv , 7 , 2 , 15 Lit. Mn. Lit. MBh. (personified as the son of Naraka and Vedanā Lit. VP.)

[ duḥkham ] ind. with difficulty , scarcely , hardly ( also [ at ] and [ ena ] ) Lit. MBh. Lit. R.

n. impers. it is difficult to or to be (inf.with an acc. or nom. Lit. R. vii , 6 , 38 Lit. Bhag. v , 6)

[ duḥkham ] -√ [ as ] , to be sad or uneasy Lit. Ratn. iv , 19/20

-√ [ kṛ ] , to cause or feel pain Lit. Yājñ. ii , 218 Lit. MBh. xii , 5298.


  दुःखकर [ duḥkhakara ] [ duḥkhá-kara ] m. f. n. causing pain to (gen.) , afflicting Lit. MBh. i , 6131.


  दुःखकारिन् [ duḥkhakārin ] [ duḥkhá-kārin ] m. f. n. id. Lit. Ratn. iv , 16/17.


  दुःखगत [ duḥkhagata ] [ duḥkhá-gata ] n. adversity , calamity Lit. MBh. xii , 5202.


  दुःखग्रह [ duḥkhagraha ] [ duḥkhá-graha ] m. f. n. difficult to be conceived Lit. Ratn. iv , 13/14.


  दुःखचारिन् [ duḥkhacārin ] [ duḥkhá-cārin ] m. f. n. going with pain , distressed Lit. R. iii , 23 , 14.


  दुःखच्छिन्न [ duḥkhacchinna ] [ duḥkhá-cchinna ] m. f. n. cut with difficulty , tough , hard

   pained , distressed Lit. W.


  दुःखच्छेद्य [ duḥkhacchedya ] [ duḥkhá-cchedya ] m. f. n. to be cut or overcome with difficulty Lit. Hit. iv , 24.


  दुःखजात [ duḥkhajāta ] [ duḥkhá-jāta ] m. f. n. suffering pain , distressed Lit. Pāṇ. 4-1 , 52 Vārtt. 5 Lit. Pat. ; vi , 2 , 170.


  दुःखजीविन् [ duḥkhajīvin ] [ duḥkhá-jīvin ] m. f. n. living in pain or distress Lit. Mn. xi , 9.


  दुःखतर [ duḥkhatara ] [ duḥkhá-tara ] n. greater pain , a greater evil than (abl.) Lit. Nal. xi , 17 ( cf. above ) . =


  दुःखता [ duḥkhatā ] [ duḥkhá-tā ] f. uneasiness , pain , discomfort Lit. ChUp. vii , 26 Lit. R.


  दुःखदग्ध [ duḥkhadagdha ] [ duḥkhá-dagdha ] m. f. n. " burnt by affliction " , pained , distressed Lit. W.


  दुःखदुःख [ duḥkhaduḥkha ] [ duḥkhá-duḥkha ] n. (instr.) with great difficulty Lit. Megh. 90


   दुःखदुःखता [ duḥkhaduḥkhatā ] [ duḥkhá-duḥkha--tā ] f. the uneasiness connected with pain Lit. SaddhP.


  दुःखदुःखिन् [ duḥkhaduḥkhin ] [ duḥkhá-duḥkhin ] m. f. n. having sorrow upon sorrow Lit. BhP. xi , 11 , 19.


  दुःखदोह्या [ duḥkhadohyā ] [ duḥkhá-dohyā ] f. difficult to be milked (cow) Lit. L.


  दुःखनिवह [ duḥkhanivaha ] [ duḥkhá-nivaha ] m. f. n. carrying pain with or after it , painful (thirst) Lit. BhP. ix , 19 , 16

   [ duḥkhanivaha ] m. a multitude of pains or evils Lit. ib. iii , 9 , 9.


  दुःखपरीताङ्ग [ duḥkhaparītāṅga ] [ duḥkhá-parītāṅga ] m. f. n. whose limbs are surrounded or filled with pain Lit. MBh.


   दुःखपरीतात्मन् [ duḥkhaparītātman ] [ duḥkhá-parītātman ] m. f. n. whose soul is affected with anguish Lit. ib.


  दुःखपात्र [ duḥkhapātra ] [ duḥkhá-pātra ] n. a vessel or receptacle (= object) for sorrow Lit. Jain.


  दुःखप्रतीकार [ duḥkhapratīkāra ] [ duḥkha-pratīkāra ] m. a remedy for pain, Lit. Bcar.


  दुःखप्राय [ duḥkhaprāya ] [ duḥkhá-prāya ] m. f. n. full of trouble and pain Lit. W.


  दुःखबहुल [ duḥkhabahula ] [ duḥkhá-bahula ] m. f. n. full of trouble and pain Lit. W.


  दुःखबोध [ duḥkhabodha ] [ duḥkhá-bodha ] m. f. n. difficult to be understood Lit. Nyāyas. i , 1 , 37.


  दुःखभागिन् [ duḥkhabhāgin ] [ duḥkhá-bhāgin ] m. f. n. having pain as one's portion , unhappy Lit. Mn. iv , 157.


  दुःखभाज् [ duḥkhabhāj ] [ duḥkhá-bhāj ] m. f. n. id. Lit. Veṇis. iv , 110/111


  दुःखभूयिष्ठ [ duḥkhabhūyiṣṭha ] [ duḥkha-bhūyiṣṭha ] consisting mostly of p°ain, abounding with sorrow, ib.


  दुःखभेषज [ duḥkhabheṣaja ] [ duḥkhá-bheṣaja ] m. f. n. healing woe (Kṛishṇa) Lit. MBh. xii , 1624.


  दुःखमय [ duḥkhamaya ] [ duḥkhá-maya ] m. f. n. consisting in suffering


   दुःखमयत्व [ duḥkhamayatva ] [ duḥkhá-maya--tva ] n. Lit. Sāh.


  दुःखमरण [ duḥkhamaraṇa ] [ duḥkhá-maraṇa ] m. f. n. having a painful death , Lit. Mālatīm. viii , 8/9.


  दुःखमोक्ष [ duḥkhamokṣa ] [ duḥkhá-mokṣa ] m. deliverance from pain Lit. MW.


  दुःखमोह [ duḥkhamoha ] [ duḥkhá-moha ] m. perplexity from pain or sorrow , despair Lit. Daś.


  दुःखयन्त्र [ duḥkhayantra ] [ duḥkhá-yantra ] n. application of pain , torture Lit. ib.


  दुःखयोग [ duḥkhayoga ] [ duḥkhá-yoga ] m. infliction of pain Lit. Mn. vi , 24.


  दुःखयोनि [ duḥkhayoni ] [ duḥkhá-yoni ] m. or f. a source of misery Lit. Bhag. v , 22.


  दुःखलब्धिका [ duḥkhalabdhikā ] [ duḥkhá-labdhikā ] f. " gained with difficulty " , N. of a princess Lit. Kathās.


  दुःखलव्य [ duḥkhalavya ] [ duḥkhá-lavya ] m. f. n. hard to be cut or pierced (aim) Lit. Bālar. iv , 11.


  दुःखलोक [ duḥkhaloka ] [ duḥkhá-loka ] m. " the world of pain " (= [ saṃsāra ] ) Lit. L.


  दुःखवसति [ duḥkhavasati ] [ duḥkhá-vasati ] f. and a difficult abode Lit. MBh.


  दुःखवास [ duḥkhavāsa ] [ duḥkhá-vāsa ]and m. a difficult abode Lit. MBh.


  दुःखवेग [ duḥkhavega ] [ duḥkhá-vega ] m. a violent grief. Lit. Kāv.


  दुःखव्याभाषित [ duḥkhavyābhāṣita ] [ duḥkhá-vyābhāṣita ] m. f. n. pronounced with difficulty Lit. MBh. xiii , 4485.


  दुःखशील [ duḥkhaśīla ] [ duḥkhá-śīla ] m. f. n. bad-tempered , irritable Lit. MBh.


   दुःखशीलत्व [ duḥkhaśīlatva ] [ duḥkhá-śīla--tva ] n. irritability , Lit. Suśr.


  दुःखशोकपरित्राण [ duḥkhaśokaparitrāṇa ] [ duḥkhá-śoka-paritrāṇa ] n. a shelter from pain and sorrow (Kṛishṇa) Lit. MBh. xii , 1681 ,


  दुःखशोकवत् [ duḥkhaśokavat ] [ duḥkhá-śoka-vat ] m. f. n. feeling pain and sorrow Lit. R. iv , 19 , 11.


  दुःखशोकसमन्वित [ duḥkhaśokasamanvita ] [ duḥkhá-śoka-samanvita ] m. f. n. id. Lit. MW.


  दुःखसंयोग [ duḥkhasaṃyoga ] [ duḥkhá-saṃyoga ] m. = [ duḥkha-yoga ] Lit. W.


  दुःखसंवर्धित [ duḥkhasaṃvardhita ] [ duḥkhá-saṃvardhita ] m. f. n. reared with difficulty Lit. W.


  दुःखसंस्थिति [ duḥkhasaṃsthiti ] [ duḥkhá-saṃsthiti ] m. f. n. in a wretched condition , poor , miserable Lit. W.


  दुःखसंस्पर्श [ duḥkhasaṃsparśa ] [ duḥkhá-saṃsparśa ] m. f. n. unpleasant to the touch Lit. MBh. v , 2046.


  दुःखसंचार [ duḥkhasaṃcāra ] [ duḥkhá-saṃcāra ] m. f. n. passing unhappily (time) Lit. R. iii , 22 , 10.


  दुःखसमायुक्त [ duḥkhasamāyukta ] [ duḥkhá-samāyukta ] m. f. n. accompanied , with pain , affected by anguish Lit. MW.


  दुःखसागर [ duḥkhasāgara ] [ duḥkhá-sāgara ] m. " ocean of pain " , great sorrow

   the world Lit. W.


  दुःखस्पर्श [ duḥkhasparśa ] [ duḥkhá-sparśa ] m. f. n. = [ -saṃsp ] Lit. Kull. ii , 98.


  दुःखहन् [ duḥkhahan ] [ duḥkhá-han ] m. f. n. removing pain Lit. W.


  दुःखाकर [ duḥkhākara ] [ duḥkhākara ] m. a multitude of sorrows Lit. Daś.


  दुःखाकुल [ duḥkhākula ] [ duḥkhākula ] m. f. n. filled with sorrow Lit. Kathās.


  दुःखाचार [ duḥkhācāra ] [ duḥkhācāra ] m. f. n. difficult to be dealt with , hard to manage Lit. MBh. iv , 274.


  दुःखातीत [ duḥkhātīta ] [ duḥkhātīta ] m. f. n. freed or escaped from pain Lit. W.


  दुःखात्मक [ duḥkhātmaka ] [ duḥkhātmaka ] m. f. n. whose essence is sorrow


   दुःखात्मकत्व [ duḥkhātmakatva ] [ duḥkhātmaka--tva ] n. Lit. Sarvad.


  दुःखानर्ह [ duḥkhānarha ] [ duḥkhānarha ] m. f. n. deserving no pain Lit. MBh. iii , 998.


  दुःखान्त [ duḥkhānta ] [ duḥkhānta ] m. " the end of pain or trouble " , (with the Mâhêśvaras) final emancipation Lit. Madhus.


  दुःखान्वित [ duḥkhānvita ] [ duḥkhānvita ] m. f. n. accompanied with pain , filled with grief. distressed Lit. W.


  दुःखाभिज्ञ [ duḥkhābhijña ] [ duḥkhābhijña ] m. f. n. familiar with pain or sorrow Lit. MBh. i , 745.


  दुःखार्त [ duḥkhārta ] [ duḥkhārta ] m. f. n. visited by pain , distressed Lit. MBh. i , 1860.


  दुःखालीढ [ duḥkhālīḍha ] [ duḥkhālīḍha ] m. f. n. consumed with grief Lit. MW.


  दुःखासिका [ duḥkhāsikā ] [ duḥkhāsikā ] f. a condition of uneasiness or discomfort Lit. Subh. 156 Lit. Kād.


  दुःखेत [ duḥkheta ] [ duḥ-kheta ] m. f. n. affected with sorrow, Lit. Pāṇ. vi, 1, 89, Vārtt. 6, Lit. Pat.


  दुःखोच्छेद्य [ duḥkhocchedya ] [ duḥkhocchedya ] m. f. n. = [ duḥkha-cch ] (v.l.)


  दुःखोत्तर [ duḥkhottara ] [ duḥkhottara ] m. f. n. followed by pain Lit. Śak. v , 5/6.


  दुःखोदर्क [ duḥkhodarka ] [ duḥkhodarka ] m. f. n. having pain as result Lit. BhP. xi , 20 , 28.


  दुःखोपघात [ duḥkhopaghāta ] [ duḥkhopaghāta ] m. violent pain or grief. Lit. MBh. xii , 7460.


  दुःखोपचर्य [ duḥkhopacarya ] [ duḥkhopacarya ] m. f. n. = [ °khācāra ] Lit. Mudr. iii , 5.


  दुःखोपहतचेतस् [ duḥkhopahatacetas ] [ duḥkhopahata-cetas ] m. f. n. having the heart stricken with sorrow Lit. MBh. xiii , 1801.


  दुःखोपेत [ duḥkhopeta ] [ duḥkhopeta ] m. f. n. affected by pain , suffering distress Lit. MW.


 दुःख [ duḥkha ] [ duḥkha ]2 Nom. P. [ °khati ] , to pain Lit. SaddhP.


  दुःखय [ duḥkhaya ] [ duḥkhaya ] Nom. P. [ °yati ] , ( Lit. Dhātup. xxxv , 76) , id.


 दुःखाकृ [ duḥkhākṛ ] [ duḥkhā-√ kṛ ] to cause pain , afflict , distress Lit. Śiś. ii , 11.


  दुःखाय [ duḥkhāya ] [ duḥkhāya ] Nom. Ā. [ °yate ] , to feel pain , be distressed Lit. Mālav. v , 3.


 दुःखित [ duḥkhita ] [ duḥkhita ] m. f. n. pained , distressed

  afflicted , unhappy Lit. Mn. Lit. MBh. Lit. R.


  दुःखितचित्त [ duḥkhitacitta ] [ duḥkhita--citta ] m. f. n. grieved in mind Lit. MW.


 दुःखिन् [ duḥkhin ] [ duḥkhin ] m. f. n. pained , afflicted , grieved Lit. Kathās. Lit. Hit.


  दुःखिता [ duḥkhitā ] [ duḥkhitā ] f. Lit. Kathās.


  दुःखित्व [ duḥkhitva ] [ duḥkhitva ] n. Lit. Vedântas.


 दुःखीय [ duḥkhīya ] [ duḥkhīya ] Nom. P. [ °yati ] , to feel pain , be distressed Lit. Hit. ii , 25.


 दुःख्य [ duḥkhya ] [ duḥkhya ] Nom. P. [ °yati ] , to cause pain (g. [ kaṇvādi ] ) .


दुकूल [ dukūla ] [ dukūla ] m. a kind of plant Lit. Hariv. 12680

[ dukūla ] n. very fine cloth or raiment made of the inner bark of this plant Lit. MBh. Lit. Hariv. Lit. Suśr. Lit. Kāv. (different from [ kṣauma ] Lit. MBh. xiii , 7175 , opp. to [ valkala ] Lit. Bhartṛ. iii , 54) .


  दुकूलपट्ट [ dukūlapaṭṭa ] [ dukūla-paṭṭa ] m. a head-band of fine cloth Lit. Hariv. 7041.


  दुकूलवत् [ dukūlavat ] [ dukūla-vat ] m. f. n. wearing a garment of fine cloth Lit. Ragh. xvii , 25.


  दुगूल [ dugūla ] [ dugūla ] n. = [ °kūla ] n. Lit. L. ( Lit. Megh. 64 as v.l.)


दुग्ध [ dugdha ] [ dugdhá ] m. f. n. (√ 2. [ duh ] ) milked , milked out , extracted Lit. RV. Lit. AV.

sucked out , impoverished Lit. Daś.

milked together , accumulated , filled , full Lit. BhP. Lit. L.

[ dugdha ] n. milk Lit. AV. Lit. TS. Lit. ŚBr. Lit. Suśr. Lit. Pañc.

the milky juice of plants , sap ( cf. [ go-rakṣa- ] and [ tāmra- ] )

[ dugdhī ] f. a kind of Asclepias (= [ kṣīrāvikā ] ) Lit. L.


  दुग्धकूपिका [ dugdhakūpikā ] [ dugdhá-kūpikā ] f. a cake made of ground rice and filled with coagulated milk Lit. Bhpr.


  दुग्धचरु [ dugdhacaru ] [ dugdhá-caru ] m. milk-food Lit. Gal.


  दुग्धता [ dugdhatā ] [ dugdhá-tā ] f. and milkiness , milky nature Lit. W.


  दुग्धत्व [ dugdhatva ] [ dugdhá-tva ]and n. milkiness , milky nature Lit. W.


  दुग्धतालीय [ dugdhatālīya ] [ dugdhá-tālīya ] n. the froth of milk , cream Lit. L.

   milk and mangoes , mango fool Lit. W.


  दुग्धतुम्बी [ dugdhatumbī ] [ dugdhá-tumbī ] f. a kind of gourd Lit. L.


  दुग्धद [ dugdhada ] [ dugdhá-da ] m. f. n. giving milk Lit. Pañc. , Intr. 5

   increasing milk Lit. Bhpr.


  दुग्धदोह [ dugdhadoha ] [ dugdhá-doha ] m. f. n. milked out Lit. KaṭhUp. i , 3.


  दुग्धपदी [ dugdhapadī ] [ dugdhá-padī ] ( [ °dhá ] .) f. whose footstep is milk Lit. Suparṇ. ix , 4.


  दुग्धपाचन [ dugdhapācana ] [ dugdhá-pācana ] n. a kind of salt (= [ vajraka ] ) Lit. L.

   a vessel for boiling milk Lit. W.


  दुग्धपात्र [ dugdhapātra ] [ dugdhá-pātra ] n. a milk -pan Lit. MW.


  दुग्धपायिन् [ dugdhapāyin ] [ dugdhá-pāyin ] m. f. n. drinking milk Lit. ib.


  दुग्धपाषाण [ dugdhapāṣāṇa ] [ dugdhá-pāṣāṇa ] n. calcareous spar Lit. L.


  दुग्धपुच्छी [ dugdhapucchī ] [ dugdhá-pucchī ] and f. a kind of Curcuma Lit. L.


  दुग्धपेया [ dugdhapeyā ] [ dugdhá-peyā ]and f. a kind of Curcuma Lit. L.


  दुग्धपोष्य [ dugdhapoṣya ] [ dugdhá-poṣya ] m. a suckling Lit. MW.


  दुग्धफेन [ dugdhaphena ] [ dugdhá-phena ] m. the froth of milk , cream Lit. L.

   [ dugdhaphenī ] f. a kind of small shrub (= [ gojā-parṇī ] , [ payaḥ-phenī ] , ) Lit. L.


  दुग्धबन्धक [ dugdhabandhaka ] [ dugdhá-bandhaka ] m. the pledging of milk Lit. L.


  दुग्धबीजा [ dugdhabījā ] [ dugdhá-bījā ] f. rice mixed with milk Lit. L.

   a kind of gourd Lit. L.


  दुग्धभृत् [ dugdhabhṛt ] [ dugdhá-bhṛt ] m. bearing or yielding milk Lit. MaitrS. i , 6 , 1.


  दुग्धमुख [ dugdhamukha ] [ dugdhá-mukha ] m. f. n. having milk in the mouth , very young Lit. HPariś.


  दुग्धवटी [ dugdhavaṭī ] [ dugdhá-vaṭī ] f. a partic. mixture against diarrhoea (med.)


  दुग्धसमुद्र [ dugdhasamudra ] [ dugdhá-samudra ] m. the sea of milk Lit. L.


  दुग्धसिन्धु [ dugdhasindhu ] [ dugdhá-sindhu ] m. id. Lit. Mālatīm. iii , 10/11.


  दुग्धस्रोतस् [ dugdhasrotas ] [ dugdhá-srotas ] n. a stream of milk Lit. ib. iii , 14.


  दुग्धाक्ष [ dugdhākṣa ] [ dugdhākṣa ] m. " having milk-white eyes " , a partic. precious stone Lit. L.


  दुग्धाग्र [ dugdhāgra ] [ dugdhāgra ] n. upper part or surface of milk , cream Lit. L.


  दुग्धाब्धि [ dugdhābdhi ] [ dugdhābdhi ] m. the sea of milk Lit. Rājat. iii , 276 Lit. Kathās.


   दुग्धाब्धितनया [ dugdhābdhitanayā ] [ dugdhābdhi--tanayā ] f. N. of Lakshmi Lit. Kavik.


  दुग्धाम्बुधि [ dugdhāmbudhi ] [ dugdhāmbudhi ] m. = [ °dhābdhi ] Lit. Prab. iv , 30/0.


  दुग्धाम्र [ dugdhāmra ] [ dugdhāmra ] n. milk and mangoes , mango fool Lit. L.


  दुग्धाश्मन् [ dugdhāśman ] [ dugdhāśman ] m. calcareous spar Lit. L.


  दुग्धोदधि [ dugdhodadhi ] [ dugdhodadhi ] m. the sea of milk Lit. Naish.


 दुग्धिका [ dugdhikā ] [ dugdhikā ] f. ( written also [ °dhīkā ] ) a sort of Asclepias or Oxystelma Esculentum (med.)


 दुग्धिन् [ dugdhin ] [ dugdhin ] m. f. n. having milk , milky Lit. W.

  [ dugdhin ] n. calcareous spar Lit. L.


  दुग्धिनिका [ dugdhinikā ] [ dugdhinikā ] f. red-flowered Apâmārga Lit. L.


 दुघ [ dugha ] [ dugha ] m. f. n. milking , yielding (ifc.)

  [ dughā ] f. a milch-cow Lit. RV. Lit. VS.


दुच्छक [ ducchaka ] [ ducchaka ] m. a kind of fragrance or a hall of fragrances (= [ gandha-kuṭī ] ) Lit. L.


दुच्छुना [ ducchunā ] [ ducchúnā ] f. ( prob. fr. [ dus ] and [ śuná ] ) misfortune , calamity , harm , mischief (often personified as a demon) Lit. RV. Lit. AV. Lit. VS.


  दुच्छुनाय [ ducchunāya ] [ ducchúnāya ] Nom. Ā. [ °yáte ] , to wish to harm , be evil disposed Lit. RV.


दुडि [ duḍi ] [ duḍi ] f. a small tortoise Lit. L. ( cf. [ duli ] ) .


दुण्डुक [ duṇḍuka ] [ duṇḍuka ] m. f. n. fraudulent , malicious Lit. L.


दुण्डुभ [ duṇḍubha ] [ duṇḍubha ] and m. a kind of lizard Lit. MBh. vii , 6905 Lit. Suśr. Lit. Var. (= [ duṇḍubha ] ; cf. also [ dundubha ] and [ °bhika ] ) .


दुण्डुभि [ duṇḍubhi ] [ duṇḍubhi ]and m. a kind of lizard Lit. MBh. vii , 6905 Lit. Suśr. Lit. Var. (= [ duṇḍubha ] ; cf. also [ dundubha ] and [ °bhika ] ) .


दुण्ढा [ duṇḍhā ] [ duṇḍhā ] f. N. of a Rākshasī Lit. W.


दुत्थोत्थदवीर [ dutthotthadavīra ] [ dutthótthadavīra ] (astrol.) N. of the 13th Yoga.


दुद [ duda ] [ duda ] m. N. of a mountain Lit. MBh. xiii , 7658.


दुदुह [ duduha ] [ duduha ] m. (√ 2. [ duh ] ?) N. of a prince Lit. Hariv. Lit. Pur.


दुद्धर [ duddhara ] [ duddhara ] m. ( for [ dur-dh ] ?) a kind of rope-ladder Lit. Pañcad.


दुद्यूषु [ dudyūṣu ] [ dudyūṣu ] m. f. n. (√ 2. [ div ] Desid.) wish to play with (acc.) Lit. Bhaṭṭ. ix , 32.


दुद्रुक्षु [ dudrukṣu ] [ dudrukṣu ] w.r. for [ dudhrukṣu ] q.v.


दुद्रुम [ dudruma ] [ dudruma ] w.r. for [ durdruma ] q.v.


दुध् [ dudh ] [ dudh ] Root cl. [1] P. [ dódhati ] Lit. Nigh. ii , 12 to be angry , hurt , injure ; pres.p. [ dódhat ] , impetuous , wild , fierce Lit. RV.


 दुधि [ dudhi ] [ dúdhi ] m. f. n. violent , impetuous , injurious Lit. RV.


 दुधित [ dudhita ] [ dúdhita ] m. f. n. troubled , perplexed , turbid Lit. RV.


 दुध्र [ dudhra ] [ dudhrá ] m. f. n. = [ dúdhi ] Lit. RV.


  दुध्रकृत् [ dudhrakṛt ] [ dudhrá-kṛ́t ] m. f. n. exciting , boisterous (the Maruts) Lit. RV. i , 64 , 11.


  दुध्रवाच् [ dudhravāc ] [ dudhrá-vāc ] ( [ °dhrá- ] ) m. f. n. speaking boisterously or confusedly Lit. RV. vii , 21 , 2.


दुधुक्षु [ dudhukṣu ] [ dudhukṣu ] m. f. n. (√ 2. [ duh ] Desid.) wishing to milk Lit. MBh. vii , 2409.


दुध्रुक्षु [ dudhrukṣu ] [ dudhrukṣu ] m. f. n. (√ [ druh ] Desid.) wishing to harm , malicious Lit. Rājat. vii , 1267.


दुन्दम [ dundama ] [ dundama ] m. a drum Lit. L.


दुन्दु [ dundu ] [ dundu ] m. id. Lit. L.

N. of Vasu-deva Lit. L.


  दुन्दुनाभ [ dundunābha ] [ dundu-nābha ] ( [ nāda ] ?) m. a kind of spell ( = [ dundubhi-svana ] ) Lit. R.


  दुन्दुमार [ dundumāra ] [ dundu-māra ] m. = [ dhundhu- ] ( q.v.) Lit. L.


दुन्दुभ [ dundubha ] [ dundubha ] m. an unvenomous water-snake Lit. Sāy. ( cf. [ duṇḍubha ] and [ °bhi ] )

N. of Śiva Lit. ŚivaP.

pl. of a Vedic school Lit. Hcat. i , 7

a drum ( cf. [ anaka- ] ) .


दुन्दुभि [ dundubhi ] [ dundubhí ] mf. a sort of large kettledrum Lit. RV. Lit. Br. Lit. MBh. Lit. Kāv.

a sort of poison Lit. L.

N. of the 56th year in the Jupiter cycle of 60 years Lit. Var. Lit. Sūryas.

of Kṛishṇa Lit. MBh. xii , 1511

of Varuṇa Lit. L.

of Asuras , a Rakshas , a Yaksha Lit. R. Lit. Hariv. Lit. Kathās.

of a son of Andhaka and grandson of Anu Lit. Pur.

[ dundubhi ] f. a drum Lit. AV. vi , 38 , 4 ( also [ °bhī ] Lit. MBh. iii , 786)

[ dundubhī ] f. a partic. throw of the dice in gambling Lit. L.

[ dundubhi ] f. N. of a Gandharvī Lit. MBh.

n. N. of a partic. Varsha in Krauñca-dvīpa Lit. VP.


  दुन्दुभिग्रीव [ dundubhigrīva ] [ dundubhí -grīva ] m. f. n. " drum-necked " (ox) Lit. MBh. viii , 1805.


  दुन्दुभिदर्पहन् [ dundubhidarpahan ] [ dundubhí -darpa-han ] m. " breaking the pride of Dundubhí " , N. of Vālin Lit. Gal.


  दुन्दुभिनिर्ह्राद [ dundubhinirhrāda ] [ dundubhí -nirhrāda ] m. " drum sounding " , N. of a Dānava.


  दुन्दुभिवध [ dundubhivadha ] [ dundubhí -vadha ] m. N. of the 89th ch. of the Lit. GaṇP.


  दुन्दुभिविमोचनीय [ dundubhivimocanīya ] [ dundubhí -vimocanīya ] m. f. n. ( [ homa ] ) relating to the uncovering of a drum Lit. ĀpŚr. xviii , 5.


  दुन्दुभिस्वन [ dundubhisvana ] [ dundubhí -svana ] m. " drum-sound " , a kind of magical formula against evil spirits supposed to possess weapons Lit. R.


  दुन्दुभिस्वर [ dundubhisvara ] [ dundubhí -svara ] m. " having drum-like voice " , N. of a man


   दुन्दुभिस्वरनिर्घोष [ dundubhisvaranirghoṣa ] [ dundubhi-svara-nirghoṣa ] m. N. of a Tathāgata, Lit. Sukh. i.


   दुन्दुभिस्वरराज [ dundubhisvararāja ] [ dundubhí -svara--rāja ] m. N. of sev. Buddhas.


  दुन्दुभीश्वर [ dundubhīśvara ] [ dundubhīśvara ] m. N. of a Buddha.


  दुन्दुभ्याघात [ dundubhyāghāta ] [ dundubhy-āghātá ] m. a drummer Lit. ŚBr.


 दुन्दुभिक [ dundubhika ] [ dundubhika ] m. a kind of venomous insect Lit. Suśr.


  दुन्दुभ्य [ dundubhya ] [ dundubhyá ] m. f. n. only in [ cakra- ] .


 दुन्दुमाय [ dundumāya ] [ dundumāya ] Nom. Ā. , only in [ °yita ] (n.) the sound of a drum Lit. Uttarar. vi , 2.


दुफार [ duphāra ] [ duphāra ] m. N. of a place Lit. Romakas.


दुमती [ dumatī ] [ dumatī ] f. N. of a river Lit. L.


दुमेल [ dumela ] [ dumela ] n. and partic. high number Lit. Buddh.


दुम्बक [ dumbaka ] [ dumbaka ] m. the thick-tailed sheep Lit. Bhpr.


दुम्मदुमाक [ dummadumāka ] [ dummadumāka ] m. N. of a village.


Next page